ഭാരത് ജോഡോ യാത്രയ്ക്കുശേഷവും കോണ്‍ഗ്രസ്സിതര രാഷ്ട്രീയപാര്‍ട്ടികളുടെ സഖ്യസാധ്യത സംബന്ധിച്ച ചർച്ചകൾക്ക് പ്രാധാന്യം വർധിക്കുന്നതാണ് കണ്ടത്. ബിആര്‍എസും തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസും സ്വാഭാവികമായും ആ വഴിയേ സഞ്ചരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകാലത്തും മറിച്ചല്ല സംഭവിച്ചത്. എന്നാൽ, ഈ വിഴിയിലേക്ക് കൂടുതൽപ്പേർ ആകൃഷ്ടരാകുന്നതിനെ തടയാൻ കോൺഗ്രസ്സിന് കഴിഞ്ഞ നാലു വർഷക്കാലത്തെ പ്രവർത്തനം കൊണ്ട് സാധിച്ചുവോ എന്ന ചോദ്യത്തിന് പ്രസക്തിയുണ്ട്. എന്തുകൊണ്ടാണ് ബിജെപിക്കെതിരെ കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര സഖ്യമുണ്ടാകുന്നത്? ബിജെപിക്കെതിരെ ഒന്നിക്കുമ്പോഴും കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര സഖ്യമെന്ന് രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികള്‍ ഒരേ സ്വരത്തില്‍ പറയുന്ന കാഴ്ചയാണ് 2024-ലെ ലോകസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ വ്യത്യസ്തമാക്കുന്നത്.
ബിജെപി, കോണ്‍ഗ്രസ്, തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ്, ബിആര്‍എസ്, എഎപി എന്നിങ്ങനെ നിരവധി രാഷ്ട്രീയകക്ഷികള്‍ മത്സരരംഗത്തുണ്ടാകുന്ന ലോകസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കൂടിയാണ് 2024-ലേത്. പ്രാദേശിക പാര്‍ട്ടികള്‍ ദേശീയ രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്ക് ചുവടുവെക്കുന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പ് എന്ന നിലയില്‍ 2024 പുതിയൊരു ചരിത്രമാണ് സൃഷ്ടിക്കാനൊരുങ്ങുന്നത്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ 2024-ലെ ലോകസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കടുത്ത മത്സരത്തിന്റെ കൂടി വേദിയാകും. കെസിആറിന്റെ നേതൃത്വത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളുടെ സഖ്യസാധ്യതകള്‍ ആരായുന്നുണ്ട്. തമിഴ്‌നാട്, കേരളം, ഡല്‍ഹി, പഞ്ചാബ് എന്നിവിടങ്ങളിലെ മുഖ്യമന്ത്രിമാരുമായി അദ്ദേഹം നടത്തിയ കൂടിക്കാഴ്ച ആ അര്‍ത്ഥത്തില്‍ ഏറെ പ്രാധാന്യം അര്‍ഹിക്കുന്നതാണ്. അതേസമയം, കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര രാഷ്ട്രീയസഖ്യവുമായി പൊതുതിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ അഭിമുഖീകരിക്കാനാണോ മമതയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസും ലക്ഷ്യമിടുന്നത് എന്ന ചോദ്യം രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകരുടെ ഭാഗത്തുനിന്ന് ഉയരുന്നുണ്ട്. പശ്ചിമ ബംഗാള്‍ മുഖ്യമന്ത്രി മമത ബാനര്‍ജി ഒഡീഷ മുഖ്യമന്ത്രി നവീന്‍ പട്‌നായിക്കുമായി നടത്തിയ കൂടിക്കാഴ്ചയാണ് ഈ ഊഹാപോഹങ്ങള്‍ക്ക് ജീവന്‍ നല്‍കിയത്.
രാജ്യത്തിന്റെ ഫെഡറല്‍ ഘടന ശാശ്വതമാക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചാണ് തങ്ങള്‍ സംസാരിച്ചതെന്നും, മറ്റ് രാഷ്ട്രീയ ചര്‍ച്ചകളൊന്നും നടന്നിട്ടില്ലെന്നും നവീന്‍ നിവാസില്‍ മമതയുമായി നടന്ന മീറ്റിംഗിനൊടുവില്‍ മാധ്യമ പ്രവര്‍ത്തകരെ അഭിസംബോധന ചെയ്തുകൊണ്ട് നവീന്‍ പട്‌നായ്ക്ക് പറഞ്ഞിരുന്നു. അതേസമയം കൊല്‍ക്കത്തയില്‍വെച്ച് സമാജ്‌വാദി പാര്‍ട്ടി അധ്യക്ഷന്‍ അഖിലേഷ് യാദവുമായി നടത്തിയ കൂടിക്കാഴ്ച ഏറെ പ്രാധാന്യമര്‍ഹിക്കുന്നതാണെന്ന് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകര്‍ പറയുന്നു. ബിജെപിക്കെതിരെ നില്‍ക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയ സഖ്യമുണ്ടാക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള ചര്‍ച്ചകള്‍ തന്നെയാണ് ഈ കൂടിക്കാഴ്ചകളിലൂടെ ലക്ഷ്യമാക്കുന്നതെന്നാണ് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകരുടെ അഭിപ്രായം. ഇന്ന് (വെള്ളിയാഴ്ച) കൊല്‍ക്കത്തയില്‍ വെച്ച് മുന്‍ കർണാടക മുഖ്യമന്ത്രിയും ജെഡി (എസ്) നേതാവുമായ എച്ച്ഡി കുമാരസ്വാമിയുമായി മമത ബാനര്‍ജി കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തുമെന്നാണ് ലഭ്യമാകുന്ന വിവരം. ഈ മാസം അവസാനം ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി അധ്യക്ഷന്‍ അരവിന്ദ് കെജ്രിവാളുമായി കൂടിക്കാഴ്ച നടത്താനും സാധ്യതയുണ്ട്. ബിജെപിക്കെതിരെ കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളുടെ സഖ്യസാധ്യത തന്നെയാണ് മമത ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.
കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര പ്രതിപക്ഷ രാഷ്ട്രീയ സഖ്യം
സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകളെ വേട്ടയാടുന്ന കേന്ദ്രസര്‍ക്കാര്‍ നയങ്ങള്‍ക്കെതിരെ വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ മുഖ്യമന്ത്രിമാര്‍ അവരുടെ പ്രതിഷേധം അറിയിച്ചു കഴിഞ്ഞു. ഗവര്‍ണറെ ഉപയോഗിച്ച് വിവിധ സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകളെ താഴെയിറക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളാണ് കേന്ദ്ര സര്‍ക്കാര്‍ നടത്തുന്നത് എന്ന വിമര്‍ശം ഉയരുന്നുണ്ട്. ബിജെപിയെ എതിര്‍ക്കുന്നു എന്ന കാരണംകൊണ്ട് പ്രതിപക്ഷ പാര്‍ട്ടി നേതാക്കളെ കേന്ദ്ര ഏജന്‍സികളെ ഉപയോഗിച്ച് വേട്ടയാടുന്ന പ്രവണതയാണ് കേന്ദ്രത്തിന്റെ ഭാഗത്തുനിന്നും ഉണ്ടാകുന്നതെന്നും വിർശനമുയരുന്നു. കേന്ദ്ര ഏജന്‍സികളെ ദുരുപയോഗം ചെയ്യുന്നതിൽ എതിര്‍പ്പ് പ്രകടിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് നിരവധി നേതാക്കള്‍ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമോദിക്ക് കത്തെഴുതിയിരുന്നു. അതില്‍ മമത ബാനര്‍ജിയും അഖിലേഷ് യാദവും ഉള്‍പ്പെട്ടിരുന്നു. ഈ അവസരത്തിലാണ് ഇരുവരും തമ്മിലുള്ള കൂടിക്കാഴ്ച നടന്നിരിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഈ കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്ക് ഏറെ രാഷ്ട്രീയ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ബിജെപിക്കെതിരെ കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര രാഷ്ട്രീയ സഖ്യത്തിലേക്ക് തന്നെയാണ് ഈ കൂടിക്കാഴ്ചയും വിരല്‍ ചൂണ്ടുന്നത്.
മൂന്നാം മുന്നണി ചര്‍ച്ചകള്‍
മൂന്നാം മുന്നണി ചര്‍ച്ചകള്‍ക്കായി തന്നെയാണ് മമത ബാനര്‍ജി നവീന്‍ പട്‌നായിക്കിനെ കണ്ടത് എന്നതില്‍ സംശയമില്ലാത്ത കാര്യമാണ്. മാര്‍ച്ച് 23 മൂന്നില്‍ നവീന്‍ പട്‌നായിക്കുമായി നടന്ന കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്കും ഇന്ന് എച്ച്ഡി കുമാരസ്വാമിയുമായി നടക്കാനിരിക്കുന്ന കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്കും ഏറെ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. അതേസമയം മൂന്നാംമുന്നണി എന്ന് വിളിക്കുന്നതിനോട് പ്രതിപക്ഷ പാര്‍ട്ടികള്‍ക്കിടയില്‍ തന്നെ വിയോജിപ്പുണ്ട്. ഗവേര്‍ണന്‍സ് പ്ലാറ്റ്‌ഫോം എന്നാണ് കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര പ്രതിപക്ഷ സഖ്യത്തെ വിളിക്കുന്നത്.
കോണ്‍ഗ്രസിനെ വിശ്വാസത്തിലെടുക്കാതെ രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികള്‍
ബിജെപിക്കെതിരെ കോണ്‍ഗ്രസ് നടത്തുന്ന രാഷ്ട്രീയ നീക്കങ്ങളില്‍ വിശ്വാസമില്ലാത്തതുകൊണ്ട് തന്നെയാണ് പ്രതിപക്ഷ പാര്‍ട്ടികള്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര രാഷ്ട്രീയ സഖ്യത്തിന് കൈകൊടുക്കുന്നത്. കോൺഗ്രസ്സിന്റെ അപ്രമാദിത്വം അംഗീകരിച്ചു കൊടുക്കേണ്ട പദവി ഇന്ന് അവർക്കില്ലെന്ന് മിക്ക പാർട്ടികളും കരുതുന്നു. കോൺഗ്രസ്സിനെ നമ്പാൻ കഴിയാത്ത വിധത്തിൽ പ്രത്യയശാസ്ത്രപരമായ അയവ് ആ പാർട്ടിക്ക് വന്നിരിക്കുന്നു. കൈകൊടുത്ത അവസരങ്ങളിലെല്ലാം ബിജെപി പാളയത്തിലക്ക് ചേക്കേറുന്ന കോണ്‍ഗ്രസ് നേതാക്കളെയാണ് കാണാന്‍ സാധിച്ചത്. ഇതിനെതിരെ വലിയ വിമര്‍ശനമുയര്‍ന്നിരുന്നു. എന്നാല്‍ കോണ്‍ഗ്രസില്‍ നിന്ന് കൊഴിഞ്ഞുപോകുന്ന നേതാക്കളുടെ എണ്ണംകൂടി വരികയാണുണ്ടായത്. പരാജയങ്ങളെക്കുറിച്ചും അതിനെ അതിജീവിക്കേണ്ടതിനെക്കുറിച്ചും കോണ്‍ഗ്രസ് നേതൃത്വത്തിനകത്ത് വിഭിന്നാഭിപ്രായങ്ങള്‍ ഉയര്‍ന്നിരുന്നു. എന്നാല്‍ അവയൊന്നും വേണ്ടരീതിയില്‍ പരിഗണിക്കാന്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് തയാറാകാത്തതിന്റെ കൂടി പരിണിതഫലമാണ് കോണ്‍ഗ്രസില്‍ നിന്നുള്ള കൊഴിഞ്ഞുപോക്ക്.
വടക്കുകിഴക്കന്‍ സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ നടന്ന നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകള്‍ക്ക് മുന്നോടിയായി തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസിനെ വിമര്‍ശിച്ചുകൊണ്ട് രാഹുല്‍ ഗാന്ധി രംഗത്ത് വന്നിരുന്നു. ബിജെപിയെ സഹായിക്കാനാണ് തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് ശ്രമിക്കുന്നതെന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിമര്‍ശനം. കോണ്‍ഗ്രസിനെ ചതിച്ച് രൂപീകരിക്കപ്പെട്ടതാണ് തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസെന്നും അതിന്റെ ചരിത്രമെല്ലാം എല്ലാവര്‍ക്കും അറിവുള്ളതാണെന്നാണ് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത്. എന്നാല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് അവരുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളെ വിമര്‍ശനാത്മകമായി പരിശോധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. 2024ലെ ലോകസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനൊരുങ്ങുന്ന അവസരത്തിലെങ്കിലും.
കുടുംബാധിപത്യത്തിലേക്ക് മൂക്കുകുത്തി വീണ കോണ്‍ഗ്രസിനെ വിമര്‍ശിക്കാനും തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളില്‍ വിജയങ്ങള്‍ ആവര്‍ത്തിക്കാനും ബിജെപിക്ക് എളുപ്പം കഴിഞ്ഞു. എന്നാല്‍ പരാജയങ്ങളുടെ കാരണം മറ്റ് രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളുടെ മേല്‍ ചുമത്തി കൈകകഴുകുന്ന പ്രവണതയാണ് കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ ഭാഗത്തുനിന്നുണ്ടായത്. വടക്കു കിഴക്കന്‍ സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് മത്സരിക്കുന്നത് ബിജെപിയെ സഹായിക്കാനാണെന്ന വിചിത്രവാദമാണ് കോണ്‍ഗ്രസ് ഉയര്‍ത്തിയത്. ഗുജറാത്ത് തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ എഎപി മത്സരിച്ചപ്പോഴും ഇതേ വാദം തന്നെയാണ് കോണ്‍ഗ്രസ് ഉന്നയിച്ചിരുന്നത്. തങ്ങളെ വിജയിപ്പിക്കേണ്ട ചുമതല മറ്റ് രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളേറ്റെടുത്ത് മത്സരരംഗത്തു നിന്ന് പിന്‍വാങ്ങണം എന്നുതന്നെയാണ് കോണ്‍ഗ്രസ് പറയാതെ പറയുന്നത്. അതേസമയം കോണ്‍ഗ്രസ് വിട്ട് തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസിലെത്തുന്ന നേതാക്കളുടെ എണ്ണം വര്‍ദ്ധിക്കുകയാണ്. ഗോവ മുതല്‍ അസം വരെയും ഹരിയാന മുതല്‍ ബിഹാര്‍ വരെയുമുള്ള നിരവധി കോണ്‍ഗ്രസ് നേതാക്കളാണ് തൃണമൂല്‍ കോണ്‍ഗ്രസില്‍(ടിഎംസി) ചേര്‍ന്നത്.
കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ കാരണങ്ങള്‍
2021ല്‍ മമത ബാനര്‍ജി അന്നത്തെ കോണ്‍ഗ്രസ് അധ്യക്ഷ സോണിയ ഗാന്ധിയെ കണ്ട് ബിജെപി വിരുദ്ധ പ്രതിപക്ഷ മുന്നണിയെക്കുറിച്ച് സംസാരിച്ചിരുന്നു. അതിനുശേഷം മൂന്ന് തവണ കൂടി മമത ബാനര്‍ജി സോണിയ ഗാന്ധിയെ കണ്ട് ഇക്കാര്യം സൂചിപ്പിച്ചിരുന്നു. കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ നേതൃത്വത്തില്‍ എല്ലാ രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളെയും ഒന്നിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ബിജെപി വിരുദ്ധ രാഷ്ട്രീയനേതൃതമുണ്ടാകുമെന്ന് തന്നെയാണ് പൊതുവിൽ കരുതിയത്. ബിജെപിയുടെ ഹിന്ദുത്വ വീക്ഷണത്തെ നേരിടാന്‍ എല്ലാ രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളും ഒരു പൊതുകാഴ്ചപ്പാട് അവതരിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ടെന്ന് രാഹുല്‍ ഗാന്ധി ഒരു യോഗത്തില്‍ പറഞ്ഞിരുന്നു. എന്നാല്‍ പിന്നീട് കാര്യങ്ങള്‍ മാറിമറിയുകയാണുണ്ടായത്. രാഹുല്‍ ഗാന്ധിയുടെ നേതൃത്വത്തില്‍ നടന്ന ഭാരത് ജോഡോ യാത്ര, കോണ്‍ഗ്രസ് അധ്യക്ഷനായി മല്ലികാര്‍ജുന്‍ ഖാര്‍ഗെയുടെ വരവ് എന്നിവയെല്ലാം മാറ്റത്തിന് കാരണമായി. പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ മുഖമായി രാഹുല്‍ ഗാന്ധിയെ പ്രതിഷ്ഠിക്കാനുള്ള ശ്രമമാണ് കോണ്‍ഗ്രസ് നടത്തുന്നത്. തുടര്‍ച്ചയായ രണ്ട് പരാജയങ്ങളും കോണ്‍ഗ്രസിനെ ഒരു പാഠവും പഠിപ്പിച്ചിട്ടില്ലെന്ന തിരിച്ചറിവ് തന്നെയാണ് കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര പ്രതിപക്ഷ പാര്‍ട്ടികളുടെ സഖ്യത്തിലേക്ക് നയിച്ച ഘടകം.
രാഹുലില്‍ വിശ്വാസമില്ലാത്ത കോണ്‍ഗ്രസ് ഇതര രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികള്‍
രാഹുല്‍ ഗാന്ധിയെ മുന്നില്‍ നിര്‍ത്തിക്കൊണ്ട് ബിജെപിക്കെതിരെ മത്സരിക്കുന്നതില്‍ അര്‍ത്ഥമില്ലെന്നാണ് രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികള്‍ പറയുന്നത്. രാഹുല്‍ ഗാന്ധിയെ പപ്പുവായി ചിത്രീകരിച്ച് വിജയിച്ച ബിജെപിക്കെതിരെ മത്സരിക്കുമ്പോള്‍ ആ പ്രതിച്ഛായ മാറ്റാനെങ്കിലും സാധിക്കണം. രണ്ട് ലോകസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിലെയും കോണ്‍ഗ്രസ് പരാജയങ്ങള്‍ പരിശോധിക്കുമ്പോള്‍ ഇതെല്ലാം എങ്ങനെയാണ് തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ സ്വാധീനിച്ചതെന്ന് മനസ്സിലാക്കാന്‍ സാധിക്കും. ഭാരത് ജോഡോ യാത്രയും അതിനുശേഷമുള്ള രാഹുല്‍ ഗാന്ധിയുടെ രൂപവും ഏറെ ചര്‍ച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടതും ഇതുകൊണ്ട് തന്നെയാണ്. പ്രതിച്ഛായയില്‍ വന്ന മാറ്റം ബിജെപി പാളയങ്ങളെ ഭയപ്പെടുത്തുന്നുണ്ടെന്നും വ്യാഖ്യാനങ്ങളുണ്ട്.
2019ലെ ലോകസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന്റെ പ്രചാരണ വേളയില്‍ ചൗക്കീദാര്‍ ചോര്‍ ഹെ എന്നു വിളിച്ച രാഹുല്‍ ഗാന്ധി നിയമക്കുരുക്കുകളില്‍ പെട്ട് മാപ്പ് പറഞ്ഞിരുന്നു. ഇത്തരത്തില്‍ അനുരഞ്ജനത്തിന്റെ വഴിയേ പോകുന്ന രാഹുലിനെ പ്രാദേശിക പാര്‍ട്ടികളുടെ നിലനില്‍പ്പിനായുള്ള പോരാട്ടത്തിന്റെ അമരത്ത് ഇരുത്താന്‍ സാധിക്കില്ലെന്ന് തിരിച്ചറിവാണ് മൂന്നാംമുന്നണി നീക്കം.
