ആർആർആർ എയ്യുന്ന ഹിന്ദുത്വബാണം

മുതലാളിത്ത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ രാഷ്ട്രീയ അധീശത്വം എന്നത് സാമ്പത്തിക ചൂഷണത്തിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങിനിൽക്കുന്നതല്ല, മറിച്ച് സിവിൽ സമൂഹത്തിൽ അധ്വാനത്തിനും ശക്തിപ്രയോഗത്തിനുമായി മറ്റു വ്യത്യസ്ത കേന്ദ്രങ്ങൾ രൂപീകരിക്കപ്പെടുന്നു എന്നാണ് അന്റോണിയോ ഗ്രാംഷി വിലയിരുത്തിയിട്ടുള്ളത്. മുതലാളിത്തത്തിന്റെ നവ സാങ്കേതികതാ കാലത്ത് അവരുടെ പ്രത്യയശാസ്ത്രങ്ങൾ ഒളിച്ചു കടത്താൻ ഏറ്റവും നല്ലത് മാധ്യമങ്ങളാണ്. കല ഒരു സാംസ്കാരിക ഇടപെടലാവുമ്പോൾ അതിൽ നിന്നും പിറവികൊള്ളുന്ന ഒരു സിനിമ സാമ്പത്തിക സ്ഥാപനവും രാഷ്ട്രീയ സ്ഥാപനവും കൂടിയായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. പുതിയ കാലത്ത് സിനിമയുടെ പ്രധാന ധർമ്മം പ്രേക്ഷകനെ മൂലധന ദാതാവിന് വേണ്ടി രൂപപ്പെടുത്തുക എന്നതാണ്. ആ മൂലധന ശക്തികളുടെ മൂല്യവിശ്വാസത്തിനും ലോക വീക്ഷണത്തിനും സദാചാര സങ്കൽപ്പത്തിനും വഴങ്ങും വിധം പ്രേക്ഷകനെ മാറ്റി തീർക്കുക. ഈയൊരു വീക്ഷണത്തിൽ ആർ ആർ ആർ സിനിമയിലൂടനീളം ചില ഒളിച്ചു കടത്തലുകൾ കാണാൻ സാധിക്കും.

ആർ ആർ ആർ പശ്ചാത്തലം



ഈ സിനിമയിലെ രണ്ടു പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങൾ ( രാം ചരണും ജൂനിയർ എൻടിആറും അവതരിപ്പിച്ച കഥാപാത്രങ്ങൾ) ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ നേതൃത്വപരമായ പങ്കു വഹിച്ച രണ്ട് തെലുഗു വീരന്മാരാണ്. ചരിത്രത്തിലും ഈ രണ്ടു പേരുകൾ വീര ഇതിഹാസങ്ങളാണ്. അല്ലൂരി സീതാ രാമ രാജുവും കൊമാരം ഭീമും. അലൂരി സീതാ രാമ രാജു ജാതീയമായി ഉയർന്നു നിൽക്കുന്ന വിഭാഗക്കാരനെങ്കിലും സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിന്റെ ഭാഗമായി ആദിവാസി വിഭാഗത്തിലെ ജനങ്ങളെ സംഘടിപ്പിക്കുകയും ചെറുത്തുനിൽപ്പിന് പ്രേരിപ്പിക്കുകയും ലഹളകൾക്ക് നേതൃത്വം നൽകുകയും ചെയ്തു. കൊമാരം ഭീം ഗോത്രവർഗ്ഗ സംരക്ഷണത്തിന്റെ നേതൃസ്ഥാനത്ത് ഉണ്ടായിരുന്ന വ്യക്തിയായിരുന്നു. ഇവർ തമ്മിൽ പൊതുപരിചയം നിലനിൽക്കാനുള്ള സാധ്യത കുറവാണ്. അല്ലൂരി സീതാ രാമ രാജു 1920 കളിലും കൊമാരം ഭീം 1940 കളിലും സമരനേതൃത്വമായി മാറിയ ആൾക്കാരാണ്. ഇരുവരുടെയും ചരിത്രം ആന്ധ്രയിലും തെലങ്കാനയിലും വീര കഥകളായും പാഠങ്ങളായും പ്രതിമകളായും നിലനിന്നു പോരുന്നുണ്ട്. സീതാരാമ രാജുവിനെ 24-മത്തെ വയസ്സിൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകൂടം തൂക്കിക്കൊല്ലുകയും കൊമാരം ഭീം ഒരു ചെറുത്തുനിൽപ്പിനിടയിൽ ബ്രിട്ടീഷ് തോക്കിനു മുന്നിൽ വീരചരമം പ്രാപിക്കുകയും ചെയ്തു. ഈ ചരിത്രത്തിൽ നിന്നുമാണ് സിനിമ പിറവി കൊള്ളുന്നത്.

ആർ ആർ ആർ സിനിമയാകുമ്പോൾ



ചരിത്രത്തിൽ നിന്ന് ഊർജ്ജം ഉൾക്കൊള്ളുമ്പോഴും കഥയിൽ അതുമായി വലിയ ബന്ധങ്ങളൊന്നുമില്ല. ഗോത്രവർഗ്ഗ നേതാവ് എന്ന രീതിയിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും ഇരുവരും സുഹൃത്തുക്കളായി തെലുങ്ക് ദേശം തന്നെ വിട്ട് ഡൽഹി കേന്ദ്രീകരിച്ച് പ്രവർത്തനമാണ് സിനിമയിലുള്ളത്. സിനിമയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന ദേശീയത ചരിത്രത്തിൽ നിന്ന് കടമെടുത്ത പേരുകൾക്ക് ഭാവനാപൂർണ്ണമായ മറ്റൊരു കഥ മെനഞ്ഞു കൊടുത്തു എന്ന സർഗാത്മക മറുപടിക്കപ്പുറം ചില രാഷ്ട്രീയ വശങ്ങൾ കൂടിയുണ്ട്. കഥയുടെ ആദ്യഭാഗത്ത് അത് വലിയ രീതിയിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നില്ലെങ്കിലും ചില സൂചനകൾ ലഭിക്കുന്നുണ്ട്.

പരാമർശിത കഥ സിനിമയിൽ സംഭവിക്കുന്നത് 1920കളിലാണെന്ന് സംവിധായകൻ പറയുന്നുണ്ട്. ഇതിൽ കഥാനായകന്മാർ കണ്ടുമുട്ടുന്ന രംഗം ചില രാഷ്ട്രീയ സൂചനകൾക്ക് വഴിവെക്കുന്നതായി കാണാം. നദിയിൽ വീണുപോയ കുട്ടിയെ രക്ഷിക്കാൻ നായകരിൽ ഒരാൾ ഉപയോഗിക്കുന്നത് ദേശീയതയുടെ അടയാള ചിഹ്നമായ കൊടിയാണ്‌. 1906-07ൽ സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിന്റെ ഭാഗമായി പതാകകൾ ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നുണ്ട്. കൽക്കത്ത കൊടി എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെട്ട കൊടിയാണ് കുട്ടിയെ രക്ഷിക്കുന്നതോടൊപ്പം മറുനായകനെ രക്ഷിക്കാൻ നായകൻ കണ്ടെത്തുന്നത്. ചരിത്രപരമായി വന്ദേമാതരം എന്നാലേഖനം ചെയ്ത ആദ്യ കൊടിയതാണ്. സിനിമയിൽ അവ്യക്തമെങ്കിലും ഈ കൊടിയിലാണ് താമര ആദ്യമായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നതും. ആദ്യ ഭാഗത്ത് തന്നെ കഥാപാത്രങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിവേചനം വ്യക്തമാക്കുന്നുണ്ട്. മുസ്ലിം കഥാപാത്രമായി വേഷമിടുന്ന ഗോത്രവർഗ്ഗ നേതാവായ ഭീം അവരോടൊപ്പം ഇരുന്നു ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നു. എന്നിട്ടും വലിയ സ്ക്രീനിൽ രാമന്റെ കാൽച്ചുവട്ടിലാണ് അവന്റെ ആദ്യ സ്ഥാനങ്ങളിലൊന്ന്.

സിനിമയിലെ രാഷ്ട്രീയം പുറത്തുവരുന്നത് രണ്ടാം ഭാഗത്തിലാണ്. അതിവിദഗ്ധമായി ഒരു ഇതിഹാസ മിത്തിനെ ഇതിൽ ഒളിച്ചു കടത്തുന്നുണ്ട്. അതു രാമായണമാണ്. സ്വാതന്ത്ര്യ സമരം പൊടുന്നനെ രാമന്റെ പോരാട്ടമാവുന്നു. ഭീം ശക്തികൊണ്ട് മഹാഭാരതത്തിലെ ഭീമൻ എന്ന് തോന്നുമെങ്കിലും ലക്ഷ്മണനെന്നോ രാമന്റെ ഹൃദയ സൂക്ഷിപ്പുകാരനായ ഹനുമാനെന്നോ വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നതിൽ തെറ്റില്ല. സിനിമ അതിനുള്ള സാധ്യതകൾ ധാരാളം നൽകുന്നുണ്ട്.

സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയിൽ നിന്നും ദൈവത്തിലേക്കുള്ള പരിവേഷമായി രാമൻ മാറുന്നു. ഒടുവിലത്തെ രംഗങ്ങളിൽ കാഷായധാരിയായ യോദ്ധാവായി അയാൾ കടന്നു വരുന്നു. ഒപ്പം തന്നെ വെള്ളത്തിലൂടെ ശക്തനായി തിരിച്ചു വരുന്ന ഭീം. ഇരുവരുടെയും സ്ക്രീൻ പ്രസൻസിൽ സംസ്കൃത മന്ത്രങ്ങൾ മുഴങ്ങി കേൾക്കുകയാണ്. പോലീസിന്റെ വേഷം അഴിച്ച് കാവിവേഷധാരിയായി മാറുന്നത് സിനിമയുടെ ഭാഷയിലേക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യസമരസേനാനിയെ മൊഴിമാറ്റം ചെയ്തതാണെന്നാണ് രാജമൗലി പറഞ്ഞത്.

സീതാരാമ സങ്കല്പം ഇന്ത്യൻ സിനിമകളിൽ പുതിയതല്ല. മറിച്ച് അത് നിരന്തര ഉപയോഗമുള്ള അജണ്ടയുടെ ഭാഗം തന്നെയാണ്. ഭാരത സ്ത്രീയുടെ ഭാവശുദ്ധി, സ്ത്രീസങ്കല്പം, വിവാഹസങ്കല്പം ഏറ്റവും ഒടുവിൽ സ്വവർഗവിവാഹത്തെ എതിർക്കുന്ന ശക്തികളുടെ അജണ്ടയുടെ പ്രേരണ തന്നെയാണ് ഈ ഉപയോഗം. ബിജെപിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തിന് രാമായണവും രാമനും പ്രധാന ആയുധമാണ്. ഉത്തരേന്ത്യയിൽ വർഷങ്ങളായി ഓടുന്ന പ്രചാരണ ആയുധവും ഇതുതന്നെയാണ്. എങ്കിലും ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ അതിനത്ര പ്രാധാന്യം കൈവന്നിട്ടില്ല. ദ്രാവിഡഗോത്രവും ചാതുർവർണ്യ സംവിധാനത്തോടുള്ള ചരിത്രകാലം മുതലേ ഉള്ള വിരോധവും ആ എതിർപ്പിന് കാരണമാണ്. ആ എതിർപ്പ് മായ്ച്ചു കൊണ്ടല്ലാതെ സംഘപരിവാറിന് ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ കളം പിടിക്കാനാവില്ല. മിത്തിനെ സിനിമയാക്കുമ്പോൾ നായകനിലെ അമാനുഷിക പരിവേഷം കൂടുതൽ പ്രതീക്ഷ നൽകും. രാമാനന്ദ് സാഗരയുടെ രാമായണം വലിയൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ചാതുർവർണ്യത്തോടുള്ള എതിർപ്പ് മറികടക്കാനാണ് ഗോത്രവർഗ്ഗ നേതാവിനെ നായകനോളം തന്നെ തുല്യനാക്കി നിർത്തിയത്. തെലങ്കാനയിൽ ഗോത്രവർഗ്ഗ മേഖലകൾ കേന്ദ്രീകരിച്ചാണ് ബിജെപി ഇത്തവണ തെരഞ്ഞെടുപ്പിനെ നേരിടുന്നത്. ഈ കൂട്ടി വായനകൾ ചില അജണ്ടകളിലേക്ക് തന്നെയാണ് സംശയം ഉണ്ടാക്കുന്നത്.

പ്രത്യക്ഷ സഹായങ്ങൾ



രാജമൗലി സമീപകാലത്ത് നടത്തിയ സംഘപരിവാർ അനുകൂല പ്രസ്താവന ഏറെ ചർച്ചയായിരുന്നു. ഒപ്പം തന്നെ ഉത്തരേന്ത്യൻ ബിജെപി നേതാക്കൾ ഒരു ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സിനിമക്ക് നൽകിയ അകമഴിഞ്ഞ പിന്തുണ ഇന്ത്യൻ സിനിമ ചരിത്രത്തിൽ തന്നെ ഒരിക്കലുമില്ലാത്തതാണ്. മിക്ക നേതാക്കന്മാരും അവർ ഉപയോഗിക്കുന്ന എല്ലാ മാധ്യമങ്ങളും വഴി സിനിമയ്ക്ക് ആവുന്നത്ര പ്രോത്സാഹനം നൽകി. ബിജെപി ഭരിക്കുന്ന ചില സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്ന് ഈ സിനിമയെ വിനോദ നികുതിയുടെ പരിധിയിൽ നിന്ന് പോലും ഒഴിവാക്കി

സാമ്പത്തിക വ്യവഹാരം മുതലാളിത്ത കാലത്ത് സംസ്കാരത്തെ കീഴ്പ്പെടുത്തുക തന്നെ ചെയ്യും. അതുവഴി വിപണിയെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന ശക്തികൾ കലയെ വിലയ്ക്കെടുക്കും. ആദ്യം പരോക്ഷമായി തങ്ങളുടെ അജണ്ടകളെ ഒളിച്ചു കടത്തും. പിന്നീടത് പ്രത്യക്ഷമായും. സിനിമ സിനിമയായി അവശേഷിക്കുന്നില്ല. അത് നമ്മുടെയെല്ലാം പൊതുബോധം നിർമ്മിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയ ആയുധമായി കൺമുന്നിൽ മിന്നിത്തെളിഞ്ഞു കൊണ്ടേയിരിക്കുകയാണ്.